Για το πώς έφτασαν ο δον Κιχότε και ο Σάντσο στο χωριό τους

Ο δον Κιχότε και ο Σάντσο πέρασαν σ’ αυτό το χωριό και ξενώνα όλη εκείνη τη μέρα περιμένοντας τη νύχτα, ο ένας για να ολοκληρώσει έξω στον κάμπο το έργο του μαστιγώματός του κι ο άλλος για να παραστεί μάρτυρας της αποτελείωσής του. Μετάφραση: ΜΕΛΙΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΟΥ Ο δον Κιχότε και ο Σάντσο πέρασαν σ’ αυτό το χωριό και ξενώνα όλη εκείνη τη μέρα περιμένοντας τη νύχτα, ο ένας για να ολοκληρώσει έξω στον κάμπο το έργο του μαστιγώματός του κι ο άλλος για να παραστεί μάρτυρας της αποτελείωσής του, η οποία σήμαινε και το τέρμα των επιθυμιών του. Σ’ αυτό το μεταξύ έφτασε στον ξενώνα ένας ταξιδιώτης έφιππος, μαζί με τρεις ή τέσσερις υπηρέτες, ένας από τους οποίους είπε στον άντρα που έδειχνε να είναι ο κύριός τους: «Άρχοντα δον Άλβαρο Τάρφε, μπορεί η ευγενεία σας να περάσει εδώ τις ώρες της μεσημβρινής ανάπαυσης· ο ξενώνας δείχνει καθαρός και δροσερός». Μόλις το άκουσε αυτό ο δον Κιχότε, είπε στον Σάντσο: «Κοίταξε, Σάντσο, όταν ξεφύλλισα εκείνο το βιβλίο με το δεύτερο μέρος της ιστορίας μου, νομίζω ότι συνάντησα εν παρόδω το όνομα δον Άλβαρο Τάρφε». «Μπορεί να ’ναι κι έτσι», απάντησε ο Σάντσο. «Ας τον αφήσουμε να ξεκαβαλικέψει, κι ύστερα τον ρωτάμε». Πέζεψε ο καβαλάρης και του ’δωσε η ξενοδόχα ένα ισόγειο δωμάτιο αντικριστά σ’ αυτό του δον Κιχότε, στολισμένο με παρόμοια ζωγραφιστά κανναβόπανα. Πήγε κι άλλαξε ο νεοφερμένος ευπατρίδης, να βάλει πιο ελαφριά ρούχα και, βγαίνοντας έξω στην απλόχωρη και δροσερή αυλόθυρα του ξενώνα, όπου ο δον Κιχότε βημάτιζε πάνω κάτω, τον ρώτησε: «Πού κατευθύνεστε με το καλό, ευγενικέ μου άρχοντα;» Κι ο δον Κιχότε απάντησε: «Σ’ ένα χωριό εδώ κοντά, απ’ το οποίο κατάγομαι. Και σεις, πού πηγαίνετε;» «Εγώ, κύριε», απάντησε ο ευπατρίδης, «πηγαίνω στη Γρανάδα, τη γενέτειρά μου». «Και τι γενέτειρα!» αντιγύρισε ο δον Κιχότε. «Πείτε μου όμως η ευγενεία σας, αν έχετε την ευχαρίστηση, το όνομά σας, γιατί μου φαίνεται ότι θα μ’ ενδιαφέρει να το μάθω πιο πολύ απ’ όσο είμαι σε θέση να το εκφράσω». «Το όνομά μου είναι δον Άλβαρο Τάρφε», απάντησε ο φιλοξενούμενος. Στο οποίο αποκρίθηκε ο δον Κιχότε: «Πιστεύω, χωρίς καμιά αμφιβολία, ότι πρέπει να είστε εκείνος ο δον Άλβαρο Τάρφε που τριγυρίζει τυπωμένος στο Δεύτερο μέρος της ιστορίας του δον Κιχότε ντε λα Μάντσα, το οποίο πρόσφατα εξέδωσε και έφερε στο φως ένας νεόκοπος συγγραφέας». «Αυτός ο ίδιος είμαι», απάντησε ο ευπατρίδης, «και ο εν λόγω δον Κιχότε, το κύριο πρόσωπο αυτής της ιστορίας, υπήρξε στενότατος φίλος μου, και μάλιστα εγώ τον έσπρωξα να βγει έξω από τον τόπο του, ή έστω τον παρακίνησα να συμμετάσχει σε κάτι αγώνες κονταρομαχίας που τελούνταν στη Θαραγόθα, όπου πήγαινα κι εγώ· και, αλήθεια, του έδωσα πολλά δείγματα φιλίας και τονε γλύτωσα απ’ το δήμιο, μην του παλάμιζε τις πλάτες, τέτοιος απόκοτος που ήταν». «Και για πείτε μου, άρχοντα δον Άλβαρο, έχω εγώ κάποιαν ομοιότητα μ’ αυτόν εκεί τον δον Κιχότε που αναφέρει η ευγενεία σας;» «Όχι, ασφαλώς όχι», απάντησε ο φιλοξενούμενος, «την παραμικρή». «Και κείνος ο δον Κιχότε», είπε ο δικός μας, «είχε μαζί του έναν ασπιδούχο ονόματι Σάντσο Πάνθα;» «Πώς, είχε», απάντησε ο δον Άλβαρο, «και παρά τη φήμη του ως λίαν χαριτολόγου, ποτέ μου δεν τον άκουσα να λέει ένα αστείο που να ’χε καμιά χάρη». «Αυτό μπορώ θαυμάσια να το πιστέψω», πετάχτηκε ο Σάντσο, «γιατί τ’ αστεία δεν είναι για τον πάσα ένα, κι αυτός εκεί ο Σάντσο που λέτε, ευγενικέ μου άρχοντα, θα ’ναι κάνας μεγάλος μπαγάσας, απατεώνας και κρυόμπλαστρο μαζί, αφού ο αληθινός Σάντσο Πάνθα είμαι γω, που έχω χάρες πιο πολλές κι απ’ της βροχής τις στάλες· κι άμα δε με πιστεύετε, κάντε μια δοκιμή κι ελάτε καταπόδι μου τουλάχιστο για κάνα χρόνο, και θα δείτε να στάζουνε τ’ αστεία από πάνω μου σε κάθε βήμα, τέτοια και τόσα που, αν και τις περισσότερες φορές δε νιώθω τι λέω, κάνω όλους όσους μ’ ακούνε να βάζουνε τα γέλια· κι ο αληθινός δον Κιχότε ντε λα Μάντσα, ο φημισμένος, ο γενναίος και συνετός, ο ερωτευμένος, ο επανορθωτής προσβολών, o φύλακας και κηδεμόνας ορφανών, ο προστάτης των χηρών κι ο μακελάρης κοριτσιών, αυτός που έχει για μοναδική του δέσποινα τη δίχως ταίρι Ντουλθινέα ντελ Τομπόσο, είναι ο άρχοντας από δω, που είναι ο αφέντης μου· κάθε άλλος δον Κιχότε και κάθε άλλος Σάντσο Πάνθα είναι κοροϊδία και γέννημα ονείρων». «Μα το Θεό, το πιστεύω», απάντησε ο δον Άλβαρο, «γιατί εσείς, φίλε μου, είπατε πιο πολλά αστεία μέσα σ’ αυτά τα πέντ’ έξι λόγια που μόλις ξεστομίσατε απ’ όλα όσα έχει ξεστομίσει ο άλλος Σάντσο Πάνθα, κι έχω ακούσει καν και καν! Μάλλον καταβόθρα ήταν παρά εύστομος, και μάλλον χαζός παρά αστείος, και θεωρώ αναμφισβήτητο ότι οι μάγοι που κατατρέχουν τον δον Κιχότε τον καλό έχουν αποφασίσει να καταδιώξουν εμένα με τον δον Κιχότε τον κακό. Δεν ξέρω όμως τι να πω· θα τολμούσα να ορκιστώ ότι τον άφησα κλεισμένον στον Οίκο του Νούντσιου, στο Τολέδο, για να τον θεραπεύσουν, και τώρα ξεφυτρώνει εδώ άλλος δον Κιχότε, πολύ διαφορετικός από τον δικό μου». «Δεν ξέρω», είπε ο δον Κιχότε, «αν είμαι καλός, ξέρω όμως ότι δεν είμαι ο κακός. Και ως απόδειξη αυτού που λέω, θα ήθελα να γνωρίζετε, άρχοντά μου δον Άλβαρο Τάρφε, ότι ποτέ στη ζωή μου δεν έχω πάει στη Θαραγόθα· αντιθέτως, επειδή μου είχαν πει πως ο φασματικός δον Κιχότε είχε λάβει μέρος στις εκεί γιόστρες, αρνήθηκα να πατήσω το πόδι μου σ’ αυτή την πολιτεία, για να ξεσκεπάσω μπροστά σε όλον τον κόσμο το ψέμα του, κι έτσι πήγα κατευθείαν στη Βαρκελώνη, αυτό το θησαυροφυλάκιο της ευγενείας, το φιλόξενο κατάλυμα των ξένων, το άσυλο των φτωχών, την πάτρια γη των γενναίων, την εκδικήτρια των προσβεβλημένων και ευγνώμονα ανταποδότρια κάθε σταθερής φιλίας, και μοναδική σε τοποθεσία και κάλλος· παρότι δε τα όσα μου συνέβησαν εκεί δεν είναι πρόξενοι μεγάλης ευχαρίστησης, αλλά μεγάλης στενοχώριας, τα φέρω χωρίς άχθος, μόνο και μόνο επειδή έχω δει αυτή την πόλη. Εν κατακλείδι, άρχοντα δον Άλβαρο Τάρφε, εγώ είμαι ο δον Κιχότε ντε λα Μάντσα, ο ίδιος που η φήμη μνημονεύει, κι όχι εκείνος ο κακορίζικος που επιχείρησε να σφετεριστεί το όνομά μου και να επιδαψιλεύσει τιμές στον εαυτό του με τις δικές μου σκέψεις. Σας ικετεύω, κύριε, εν ονόματι του χρέους σας ως ευπατρίδου, ευαρεστηθείτε να δηλώσετε ενώπιον του δημάρχου αυτού του χωριού ότι δεν μ’ έχετε ξαναδεί ποτέ ώς τώρα σε όλη τη ζωή σας κι ότι δεν είμαι ο δον Κιχότε που εμφανίζεται τυπωμένος στο δεύτερο μέρος, ούτε ο ασπιδούχος μου ο Σάντσο Πάνθα από δω είναι κείνος που γνώρισε η ευγενεία σας». Σαλβαδόρ Νταλί, από το λεύκωμα Ιστορία του Δον Κιχότε ντε λα Μάντσα (1946). «Θα το κάνω με όλη μου την καρδιά», απάντησε ο δον Άλβαρο, «αν και προξενεί κατάπληξη η ταυτόχρονη θέαση δύο διπλών δον Κιχότε και Σάντσο, τόσο πανόμοιων στα ονόματα όσο διάφορων στις πράξεις· επαναλαμβάνω δε και επιβεβαιώνω ότι δεν έχω δει ό,τι έχω δει κι ούτε έχει συμβεί εξαιτίας μου ό,τι έχει συμβεί». «Δίχως άλλο», είπε ο Σάντσο, «μαγεμένη πρέπει να ’ναι κι η ευγενεία σας, σαν τη κυρά μου τη Ντουλθινέα ντελ Τομπόσο· και μακάρι να ’τανε θέλημα ουράνιο να δώσω στον εαυτό μου άλλες τρεις χιλιάδες τόσες βουρδουλιές για το ξεμάγεμά σας, όπως κάνω για τη χάρη της, γιατί θα μου τις έδινα και χωρίς κανένα διάφορο». «Δεν καταλαβαίνω τι είναι αυτό με τις βουρδουλιές», είπε ο δον Άλβαρο. Ο Σάντσο του απάντησε πως ήτανε μεγάλη ιστορία και θα τράβαγε σε μάκρος, αλλά θα του την έλεγε αν τύχαινε να πάρουν τον ίδιο δρόμο. Ήρθε πλέον η ώρα του γεύματος, κι ο δον Κιχότε με τον δον Άλβαρο έφαγαν μαζί. Έτυχε να μπει στον ξενώνα, μ’ έναν γραμματικό, ο δήμαρχος του χωριού, στον οποίον ο δον Κιχότε υπέβαλε αίτηση ζητώντας, δυνάμει του ασκουμένου δικαιώματός του, να δηλώσει ο ευπατρίδης δον Άλβαρο Τάρφε, που ήταν παρών, ενώπιον του εριτίμου κυρίου δημάρχου ότι δεν εγνώριζε τον δον Κιχότε ντε λα Μάντσα, ωσαύτως παρόντα, και ότι ο περί ου δεν ήταν αυτός που εμφανιζόταν τυπωμένος σε μια ιστορία με τίτλο Δεύτερο μέρος του δον Κιχότε ντε λα Μάντσα, γραμμένη από κάποιον Αβεγιανέδα εκ Τορδεσίγιας. Τέλος πάντων, απέδωσε δικαιοσύνη ο δήμαρχος· η δήλωση συντάχθηκε με όλους τους κατά νόμον τύπους που έπρεπε να τηρούνται σε παρόμοιες περιπτώσεις, το οποίο έδωσε μεγάλη χαρά στον δον Κιχότε και τον Σάντσο, ωσάν να είχε μεγάλη σημασία γι’ αυτούς μια τέτοια δήλωση και να μην έδειχναν περίτρανα τη διαφορά ανάμεσα στους δύο δον Κιχότες και τους δύο Σάντσο τα έργα και τα λόγια τους. Ανταλλάχθηκαν πολλές φιλοφρονήσεις και προσφορές υπηρεσιών μεταξύ του δον Άλβαρο και του δον Κιχότε, στις οποίες ο μέγας Μαντσέγος έδειξε τη φρόνησή του, ανασύροντας εντέλει τον δον Άλβαρο Τάρφε από την πλάνη στην οποία βρισκόταν· ο δε δον Άλβαρο κατέληξε ότι πρέπει πράγματι να ήταν μαγεμένος, αφού είχε ψαύσει με το ίδιο του το χέρι δυο τόσο αντίθετους δον Κιχότες. Ήρθε το απόβραδο, έφυγαν απ’ το χωριό και κάπου μισή λεύγα μακριά από κει ο δρόμος χωριζόταν σε δύο παρακλάδια, που το ένα οδηγούσε στο χωριό του δον Κιχότε και το άλλο εκεί που έμελλε να πάει ο δον Άλβαρο. Σ’ αυτό το σύντομο διάστημα του διηγήθηκε ο δον Κιχότε τη δεινή του ήττα και το μάγεμα και ξεμάγεμα της Ντουλθινέα, προκαλώντας με όλα αυτά νέο ξάφνιασμα στον δον Άλβαρο ο οποίος, αφού αγκάλιασε τον δον Κιχότε και τον Σάντσο, τράβηξε το δρόμο του, κι ο δον Κιχότε τον δικό του, όπου εκείνη τη νύχτα την πέρασε ανάμεσα σε κάτι άλλα δέντρα, για να δώσει την ευκαιρία στον Σάντσο να ολοκληρώσει τη μετάνοιά του, την οποία έκανε όπως ακριβώς και την προηγούμενη νύχτα, δαπάναις των φλοιών απ’ τις οξιές πολύ περισσότερο απ’ όσο της ράχης του, μια που την προφύλαξε τόσο ώστε οι βουρδουλιές ούτε μύγα δεν θα μπορούσαν ν’ αποδιώξουν, ακόμη και να καθόταν καμιά απάνω της. Ούτε ένα χτύπημα δεν έχασε στο λογαριασμό ο πλανημένος δον Κιχότε και βρήκε ότι μαζί μ’ αυτά της περασμένης νύχτας ήταν σύνολο τρεις χιλιάδες είκοσι εννέα. Φαίνεται πως ο ήλιος είχε προβάλει πρόωρα για να δει τη θυσία, οπότε με το φως του συνέχισαν και πάλι την πορεία τους, συζητώντας οι δυο τους για την πλάνη του δον Άλβαρο και πόσο σοφό ήταν να τον βάλουν να δώσει κατάθεση ενώπιον των δικαιοδοτών, με όλες τις απαραίτητες για το κύρος της προϋποθέσεις. Εκείνη τη μέρα κι εκείνη τη νύχτα πορεύτηκαν χωρίς να τους συμβεί κάτι το αξιαφήγητο, εκτός από το ότι στη διάρκεια της νύχτας ολοκλήρωσε ο Σάντσο το έργο του, πράγμα που έδωσε άφατη χαρά στον δον Κιχότε, και περίμενε με αδημονία το φως της μέρας για να δει αν θ’ απαντούσε στο δρόμο, ξεμαγεμένη πια, τη δέσποινά του την Ντουλθινέα· κι όπως προχωρούσε, δεν αντάμωσε μια γυναίκα που να μη τη ζυγώσει για να δει κι αναγνωρίσει αν ήταν η Ντουλθινέα ντελ Τομπόσο, καθώς είχε για αλάθητη τη γνώμη του ότι δεν μπορεί να ήταν ψεύτικες οι υποσχέσεις του Μέρλιν. Μ’ αυτούς τους λογισμούς και πόθους, ανέβηκαν σ’ ένα ψήλωμα, και διέκριναν από την κορφή το χωριό τους, όπου μόλις το αντίκρισε ο Σάντσο έπεσε στα γόνατα, φωνάζοντας: «Άνοιξε τα μάτια σου, πατρίδα ποθητή, και δες που ξαναγυρίζει σ’ εσένα ο γιος σου ο Σάντσο Πάνθα, αν όχι πολύ πλούσιος, πάντως γερά μαστιγωμένος. Άνοιξε την αγκάλη σου, να δεχτείς και το γιο σου τον δον Κιχότε που, αν και νικημένος από ξένα χέρια, έρχεται νικητής του εαυτού του και, όπως μου ’χει πει, αυτή είναι η μεγαλύτερη νίκη που μπορεί να ποθήσει άνθρωπος. Έχω και κάτι χρήματα πάνω μου, γιατί μ’ όλο που γερές μου δίναν καμτσικιές, γαϊδουροκαθισμένος ήμουνα και καβαλάρης πρώτης». «Άσε τούτες τις χαζομάρες», είπε ο δον Κιχότε, «κι άντε να μπούμε με το δεξί στον τόπο μας, όπου θα δώσουμε ανασασμό κι ανάπαυλα στα φαντασιοκοπήματά μας και θα καταστρώσουμε το σχέδιό μας για τον ποιμενικό βίο που έχουμε σκοπό να διάγουμε». Και μ’ αυτό, κατέβηκαν από το ψήλωμα και κίνησαν για το χωριό τους. (Από τον ανέκδοτο β΄ τόμο του έργου του Θερβάντες, Ο ευφάνταστος ιππότης Δον Κιχότε ντε Λα Μάντσα, που θα κυκλοφορήσει, όπως και ο α΄ τόμος, από τις εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της Εστίας).

Για το πώς έφτασαν ο δον Κιχότε και ο Σάντσο στο χωριό τους

Σύνδεση