Άγρια πλάσματα

Τζάστιν Τόρρες, Εμείς τα θηρία, μτφρ. Θωμάς Σκάσσης, Πατάκης, Αθήνα 2014, σελ. 174 Το πρώτο μυθιστόρημα του Τζάστιν Τόρρες, Εμείς τα θηρία, έγινε δεκτό με τεράστιο ενθουσιασμό και χάρισε σχεδόν αμέσως τον τίτλο της νέας τολμηρής φωνής των αμερικανικών γραμμάτων στον 34χρονο συγγραφέα του – ο οποίος αυτοχαρακτηρίζεται ως «queer λατινοαμερικανός συγγραφέας».[1] Πριν την κυκλοφορία του μυθιστορήματος, το περιοδικό The New Yorker δημοσίευσε στο τεύχος Αυγούστου 2011 ένα διήγημά του με τίτλο “Reverting to a Wild State”. Εκεί διηγείται την ιστορία ενός χωρισμού αντίστροφα, από τη σκοπιά ενός άντρα που χωρίζει τον από δεκαετίας σύντροφό του επειδή γνώρισε κάποιον άλλο. Θυμάται όψιμα το θερινό ειδύλλιο που απόλαυσαν στα δεκαεννιά τους χρόνια όταν εργάζονταν σε ένα αγρόκτημα και ήταν τρελά ερωτευμένοι μεταξύ τους.[2] Το διήγημα αυτό αποτελεί έξοχο παράδειγμα του συμπτυγμένου, περιεκτικού ύφους του Τόρρες, ο οποίος δημιουργεί εμβληματικές σκηνές με κοφτή γλώσσα, διανθισμένη με ζωντανούς διαλόγους. Η εξιστόρηση στο Εμείς τα θηρία γίνεται μέσα από το πρίσμα της κοινής παιδικής ηλικίας τριών αδελφών σε μια επαρχιακή πόλη στα περίχωρα της Σύρακιουζ, στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. Η αφήγηση γίνεται σε πρώτο πληθυντικό, και το γεμάτο ζωντάνια «εμείς» των αγοριών καλύπτει σχεδόν έξι χρόνια από τη ζωή στην αγέλη. Ο Τόρρες γοητεύει τους αναγνώστες του με τον ρυθμό του λόγου του που μοιάζει με ξόρκι, ακολουθώντας τις διακυμάνσεις της απαγγελίας του χορού των αδελφών. Μάλιστα ο συγγραφέας εξηγεί ότι το μέλος και η επανάληψη, ο ήχος των λέξεων που εκφωνούνται μεγαλοφώνως, τον αναλώνει και τον οδηγεί σε πολύ αργούς ρυθμούς συγγραφής. Το ολιγοσέλιδο πρώτο του μυθιστόρημα χωρίζεται σε σύντομα κεφάλαια που θυμίζουν ενσταντανέ από οικογενειακό φιλμ. Φέροντας τίτλους αντί αρίθμησης, τα στιγμιότυπα μπορούν να διαβαστούν αυτοτελώς (κάποια μάλιστα έχουν δημοσιευτεί μόνα τους ή σε ομάδες των δύο-τριών διηγημάτων). Έτσι ακινητοποιεί για τον αναγνώστη το εφήμερο, καθηλώνει παροδικά το φευγαλέο, ώστε να μπορέσουμε να εισέλθουμε στην ιδιωτική σφαίρα της οικογένειας. Αντί να παρατάσσονται με χρονολογική σειρά, τα επεισόδια ρέουν σαν ονειρική σεκάνς, όπως γίνεται αντιληπτή από το συλλογικό ενθουσιασμό των «μπάσταρδων».[3] Ως εκκολαπτόμενος συγγραφέας, ο Τόρρες πέρασε από το Συγγραφικό Εργαστήρι της Αϊόβα με την υποτροφία Τρούμαν Καπότε και στη συνέχεια έλαβε την υποτροφία Ουάλλας Στένγκερ στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ (2010-2012) όπου έγραψε το παρόν βιβλίο. Διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί στα περιοδικά The New Yorker, Harper’s, Granta, Tin House, Glimmer Train. Πρόσφατα υπήρξε υπότροφος του Ινστιτούτου Ανωτέρων Σπουδών Ράντκλιφ στο Χάρβαρντ και είναι τώρα λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Λέει ότι αισθάνεται παραζαλισμένος από τη θέρμη με την οποία έγινε δεκτό το βιβλίο – το οποίο έχει ήδη μεταφραστεί σε πάνω από 12 γλώσσες. Ο Τόρρες παραδέχεται ότι τα γεγονότα του βιβλίου αντιστοιχούν σε γενικές γραμμές με το δικό του αυτοβιογραφικό χρονικό, όμως τονίζει ότι η πρόθεσή του ήταν να γράψει για την παιδική ηλικία και όχι από τη σκοπιά ενός παιδιού. Πράγματι, αποτυπώνει τον άπληστο και άναρχο τρόπο με τον οποίο κινούνται τα παιδιά στον κόσμο, καθώς και την τρομακτική επιτακτικότητα των συναισθημάτων τους. Μόνα είναι απολύτως εκτεθειμένα, προσηλωμένα στο άμεσο, αφού δεν τα έχει περιορίσει ακόμη η λογική και ο ορθός λόγος. Ο αναγνώστης ανησυχεί για αυτά τα απερίσκεπτα παιδιά – έξω από το σπίτι στριφογυρίζουν σαν δαιμονισμένα και μέσα στο σπίτι είναι παγιδευμένα με δυο άστατους γονείς στο τιμόνι. Η απειλή της βίας είναι διαρκής, μας κρατά σε εγρήγορση και διατηρεί το σασπένς. Έτσι τα πεισματάρικα παιδιά ορμούν στις σοβαρές αταξίες, αδυνατώντας να συγκρατηθούν, σπρωγμένα από μια σχεδόν μανιακή λαχτάρα…[4] Η ασυγκράτητη παιδική περιέργεια και δίψα για ζωή αντηχεί πολλαπλασιασμένη επί τρία, καθώς η ζωντάνια και η ξενοιασιά αναμεταδίδεται ανάμεσα στα αδέλφια λόγω της στενής συνενοχής τους. Το εύκολο παιδικό δέος τα κάνει να αψηφούν τους κινδύνους, οι οποίοι αντιθέτως εντείνουν τον πειρασμό για σκανταλιές. Ο πορτορικανός πατέρας και η λευκή μητέρα των παιδιών κατάγονται από το Μπρούκλιν, παντρεύτηκαν στα 16 και τα 14 αντίστοιχα, και ήρθαν στην επαρχία για να πιάσουν δουλειά σε μια ζυθοποιία. Η μαμά δουλεύει νυχτερινή βάρδια και ο μπαμπάς έπιασε δουλειά ως νυχτοφύλακας, κι έτσι τα τρία ατίθασα αγόρια τους κυκλοφορούν ελεύθερα έξω ενώ τα υπόλοιπα παιδιά της γειτονιάς γυρνάνε στα σπίτια τους μόλις πέφτει το σκοτάδι. Τσακώνονται μεταξύ τους τόσο άγρια που ο πατέρας το λέει «σκυλοκαβγά». Όντας μιγάδες, «μπαστάρδια» όπως τα φωνάζει χαϊδευτικά ο πατέρας τους, τα αδέλφια κάνουν παρέα μόνο μεταξύ τους γιατί τα έχουν προειδοποιήσει να μην έχουν πολλά-πολλά με τους φτωχούς λευκούς που τα περιτριγυρίζουν. Οι διεθνικές οικογένειες είναι μειονότητα στην επαρχία της πολιτείας της Νέας Υόρκης, αλλά ο πατέρας τους επιθυμεί διακαώς να μεταδώσει τη γνήσια πορτορικανική περηφάνια του γκέτο στους γιους του. Μια επαφή των αγοριών με ένα λευκό παιδί τα φέρνει σε ένα θλιβερό υπόγειο όπου ο γλοιώδης γείτονας τα εκθέτει σε μια πορνογραφική κασέτα – στο πειρατικό βίντεο ενός πατέρα που κακοποιεί σεξουαλικά τον γιο του για να του δώσει ένα μάθημα. Όπως είναι φυσικό, ανάμεσα στα αγόρια υπάρχει μια ιεραρχία: ο αφηγητής είναι ο νεότερος από τους τρεις, γύρω στα εφτά όταν τους πρωτοβλέπουμε. Ύστερα έρχεται ο Τζόελ, που είναι μόνο δύο χρόνια μεγαλύτερός του, και ο Μάνι, ο αρχηγός, που είναι μόλις δέκα. «Εξακολουθούσαμε ακόμα να είμαστε κολλητοί. Μπροστά πήγαινε ο Μάνι, που έβαζε τους κανόνες, ακολουθούσε ο Τζόελ που τους παραβίαζε όλους και μετά ερχόμουν εγώ που προσπαθούσα να κρατάω τα πράγματα όσο πιο ήρεμα μπορούσα». Ο αφηγητής δεν συστήνεται ποτέ, αλλά τον στολίζουν με ένα σωρό χαρακτηρισμούς:[5] μωρό, κοριτσάκι, κουταβάκι, πανούκλα, συκιά, γυναίκα… Το λιπόσαρκο σκαρί του το έχει πάρει από τη λεπτεπίλεπτη και λιγνή μητέρα του, ενώ τα αδέλφια του έχουν πάρει το καλούπι του σωματώδους πατέρα τους. Μια μέρα, ο πατέρας βλέπει τον πρωταγωνιστή να στροβιλίζεται και να χορεύει μόνος του, και αναφωνεί: «Βρε να με πάρει, έβγαλα έναν όμορφο». Ο Μάνι, που είναι ο μεγαλύτερος και ο πιο τολμηρός, τρώει το περισσότερο ξύλο από τον πατέρα του, οι συχνοί ξυλοδαρμοί του οποίου τον τρομοκρατούν και τον κάνουν ακόμη πιο ανυπάκουο. Όπως είναι φυσικό, ξεσπάει στα αδέλφια του ή κάνοντας εξαλλοσύνες στη γειτονιά – κάνουν επιδρομή στο μποστάνι ενός δύστροπου ηλικιωμένου γείτονα και πετάνε πέτρες στο παράθυρο ενός τροχόσπιτου για να δουν αν θα τους πιάσουν. Αυτά τα μικρά παραπτώματα συνήθως έπονται κάποιου διαπληκτισμού στο σπίτι· ο πατέρας τους υποτάσσει με φοβέρες και η μάνα τους κάνει διαρκώς να νιώθουν τύψεις, έτσι μικροσκοπική και αδύναμη που είναι μπροστά στην αριθμητική υπεροχή τους. Ο πατέρας τους είναι διαρκώς ερεθισμένος και χαίρεται να επιδεικνύει τον λατινοαμερικανικό ανδρισμό του μπροστά στο εγκλωβισμένο κοινό του. Ξεχειλίζει από αρρενωπότητα και είναι τόσο δυνατός που μπορεί να τους σηκώνει και τους τρεις ταυτόχρονα. Το παιχνίδι των παιδιών αντικατοπτρίζει τη δυναμική της οικογένειας: «Κι όταν ο πατέρας μας δεν ήταν παρών, θέλαμε εμείς να είμαστε οι πατεράδες. […] Βουτούσαμε τους μικρούς κοκκινολαίμηδες μέσα από τη φωλιά τους. Μας άρεσε να νιώθουμε πώς χτυπούσε η καρδούλα τους, πώς πάλευαν οι μικρές φτερούγες». Σε ένα σπίτι όπου κυριαρχούσε η τεστοστερόνη, η μάνα θα ήθελε τη συντροφιά μιας κόρης. Αναγκαστικά γαντζώνεται από τον βενιαμίν: «Κι αν εξακολουθήσεις να είσαι το αγοράκι μου, θα σε έχω για πάντα και δε θα με αποφεύγεις, δε θα γίνεις καπάτσος και σκληρός, κι εγώ δε θα πρέπει να κάνω την καρδιά μου πέτρα». Πότε-πότε ο πατέρας εγκαταλείπει την οικογενειακή ζωή και εξαφανίζεται για μέρες – έτσι η μαμά αποσύρεται το κρεβάτι της και δεν υπάρχει τίποτα στο τραπέζι για φαΐ. Τα παιδιά είναι πολύ ευαίσθητα στις αλλαγές του γονικού βαρόμετρου – νυχοπερπατάνε μέσα στο σπίτι όταν η μητέρα τους κοιμάται για να συνέλθει από το μεθύσι· σηκώνουν τη γειτονιά στο πόδι για να διασκεδάσουν τον πατέρα τους όποτε νιώθει αποκαρδιωμένος και ορκίζεται ότι δεν πρόκειται να ξεφύγουν ποτέ από τη φτώχεια. Μισοτρελαμένος από την απογοήτευση, μια μέρα ο μπαμπάς σκάβει ένα βαθύ λάκκο στην πίσω αυλή – άραγε είναι το χαράκωμα στη μάχη της ζωής ή ένας πρόωρος τάφος; Τα παιδιά κατεβαίνουν στην τρύπα λέγοντας ότι έχει μαγικές δυνάμεις, προκαλώντας ξεκαρδιστικά γέλια στους βασανισμένους γονείς τους. Ο πατέρας δοκιμάζει την πίστη του μικρότερου γιου του με οδυνηρούς τρόπους: τον αφήνει στη μέση της λίμνης είτε να βουλιάξει είτε να κολυμπήσει, παρ’ όλο που δεν ξέρει κολύμπι· τον σηκώνει πάνω από το κιγκλίδωμα στους καταρράκτες του Νιαγάρα και παραλίγο να τον αφήσει να πέσει… Τα δύο μεγαλύτερα αδέλφια σχηματίζουν μεταξύ τους ένα δίδυμο μπροστά στο οποίο ο μικρότερος νιώθει πάντα παρείσακτος. Με τα χρόνια το χάσμα μεγαλώνει καθώς οι δάσκαλοι ξεχωρίζουν την «ουρά» ως πολλά υποσχόμενο μαθητή, ενώ τα αδέλφια του παίρνουν μόνο κακούς βαθμούς. Η προσωδία του Τόρρες παρασέρνει το τρίο σε έναν ξέφρενο ρυθμό, που παρακινείται από την ακαταμάχητη παρόρμηση να φέρουν τον όλεθρο, να διαλύσουν και να καταστρέψουν, τόσο από περιέργεια όσο και από αχαλίνωτη ενέργεια. Βρίσκουν ένα δεντράκι και το σπάνε ανακαλύπτοντας ότι «κάτω από τη φλούδα, η κίτρινη σάρκα του ήταν υγρή και ζοφώδης». Ρέπουν προς τους μπελάδες, ο ρυθμός φτάνει σε κρεσέντο και ακολουθείται πάντοτε από μια στιγμιαία παύση: το χάος υποχωρεί προσωρινά για μια μικρή ευλογία όπως η καλοσύνη, η στοργή ή η συνειδητοποίηση. Έτσι, κάθε κεφάλαιο καταλήγει σε ποιητική απονομή χάριτος ή εξυψώνεται σε λυρική έξαρση – μας συναρπάζει η έξαψη της απόλυτης εγκατάλειψης, όπως τη νύχτα που το έσκασαν για να πετάξουν αετούς φτιαγμένους από πλαστικές σακούλες σκουπιδιών κάτω από τα αστέρια σε ένα άδειο χωράφι. Σπίτι στο βόρειο τμήμα της πολιτείας της Νέας Υόρκης. Φωτ. Ολίβια Γκίλμπερτ. Ξαφνικά εκτοξευόμαστε δέκα χρόνια αργότερα: το προτελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου (από τα 19 συνολικά) τιτλοφορείται «Η νύχτα που με ξεπέταξαν» και καλύπτει 27 από τις 174 σελίδες του βιβλίου, με επιστέγασμα το τελευταίο κεφάλαιο «Στον ζωολογικό κήπο» που πιάνει λιγότερο από μισή σελίδα. Τα αδέλφια έχουν απομακρυνθεί, οι θεμελιώδεις διαφορές τους γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς, μέχρι τη βαρυσήμαντη ημέρα που ο αφηγητής αποφασίζει να χάσει την αγνότητά του. Ωστόσο, γίνονταν νύξεις για αυτή την αποσύνδεση που ένιωθε από την αρχή: η αυξανόμενη ομορφιά του, η σιχασιά και οι φοβίες του· οι επιθυμίες υποταγής και οι μαζοχιστικές ορμές που τον κυριεύουν· τα αδέλφια του που τον δέρνουν επειδή ζηλεύουν τη φροντίδα και την ιδιαίτερη μεταχείριση που επιφυλάσσει η μητέρα στο στερνοπούλι της. Παράλληλα εμφανίζονται σημάδια της αστάθειας του αφηγητή, των αυτοκαταστροφικών παρορμήσεων και των μακάβριων ιδεών που τον βασανίζουν. Κλονιζόμαστε όταν ο αφηγητής προσπερνάει μια δεκαετία και βλέπουμε τα αδέλφια μαζί για τελευταία φορά λίγο πριν σκάσει η βόμβα – η ανακάλυψη του προσωπικού ημερολογίου του αφηγητή, όπου περιγράφει τις ομοερωτικές φαντασιώσεις του με μεγάλη λεπτομέρεια και επίσης επιδίδεται σε μια καυστική κριτική της οικογένειάς του. Αυτό το κομμάτι του βιβλίου παρουσιάζεται σε κάδρα και αφήνει μια αίσθηση χορογραφίας – πρώτα η σκηνή της σεξουαλικής μύησης του αφηγητή, ύστερα η στιγμή όπου επιστρέφει σπίτι ερωτευμένος με τον καινούριο του εαυτό, όπου τον αιφνιδιάζουν ξαφνικά τα αγαπημένα του πρόσωπα που μόλις διάβασαν το ημερολόγιό του. Στα τελευταία κεφάλαια, την ιστορία αφηγείται μία φωνή, επειδή ο πρωταγωνιστής αποβάλλεται από την οικογενειακή σφαίρα και εξιστορεί τα γεγονότα από ψηλά – σχεδόν σαν να ίπταται έξω από το σώμα του. Μόλις ενηλικιώνεται, το ανώνυμο νεότερο μέλος της τριανδρίας εξοβελίζεται από τον αστερισμό. Αυτό το μέρος της ιστορίας εξιστορείται από μια φωνή χρωματισμένη από τύψεις και πικρία, η οποία πόρρω απέχει από την αχαλίνωτη αδελφική ιλαρότητα της παιδικής ηλικίας, και έχει σχεδόν ελεγειακό τόνο: «Κοιτάξτε μας την τελευταία νύχτα που ήμασταν μαζί, όταν ήμασταν ακόμα αδέλφια», «Δείτε πώς τους έκανα να νιώθουν άβολα. Οσφραίνονταν τη διαφορά μου· την έντονη, θλιβερή, αδερφίστικη μυρωδιά μου. Πίστευαν ότι ο κόσμος που θα γνωρίσω θα είναι πιο πλατύς από τον δικό τους. Με μισούσαν για τους καλούς βαθμούς που έπαιρνα και για τους τρόπους μου που ήταν σαν των λευκών». Το τελευταίο, συνταρακτικό μέρος θυμίζει μοιρολόι – τα ουρλιαχτά της αγέλης σβήνουν και στη θέση τους ακούμε τη λυπητερή κραυγή του αποσυνάγωγου: «Άρχισαν και οι δυο να καγχάζουν χαιρέκακα, κοροϊδεύοντας εμένα, τη μικρή νεράιδα, το κουταβάκι της δικής μας αγέλης». Φυσικά, ο ήρωάς μας έπρεπε να αποκαλυφθεί, δεν γινόταν να καταπνίξει άλλο την αλήθεια της σεξουαλικής του ταυτότητας, όμως οι συνθήκες της αποκάλυψης είναι υπερβολικά άσχημες: στη βιασύνη του να ξεφορτωθεί την παρθενιά του, ο αφηγητής προσφέρει το κορμί του σε έναν ξένο, έναν οδηγό λεωφορείου που αποκλείστηκε για ένα βράδυ στον σταθμό εξαιτίας μιας χιονοθύελλας. Μόλις γυρίζει σπίτι, βρίσκει την οικογένειά του να του έχει στήσει ενέδρα, εξαγριώνεται και τους επιτίθεται βάναυσα. Μόλις η οργή του κάνει τον κύκλο της, ο πατέρας βάζει τον ήρωα στην μπανιέρα για να τον καθαρίσει πριν τον κλείσουν στην ψυχιατρική πτέρυγα του νοσοκομείου, αφού πλέον θεωρείται επικίνδυνος. Το τελετουργικό πλύσιμο του δεκαεφτάχρονου γιου από τον πατέρα, του μελετηρού γιου στον οποίο οι γονείς είχαν αποθέσει τις ελπίδες τους, δημιουργεί μια σπαρακτική πιετά. Ο εξευτελισμός επειδή τον ανακάλυψαν και επειδή τον παραδίδουν στο ίδρυμα συνταράζει κατάβαθα τον πρωταγωνιστή και είναι το έναυσμα για τον νευρικό κλονισμό του. Χωρίς να είναι ένα παραδοσιακό μυθιστόρημα ενηλικίωσης με πλοκή, το βιβλίο διαβάζεται περισσότερο σαν ποιητική αφήγηση. Το μυθιστόρημα είναι χωρισμένο σε επεισόδια, συνδυάζοντας διφορούμενες σκηνές που απεικονίζουν τα παιδιά με την ευθύτητά τους, μέσα στον παροξυσμό του πολυτάραχου σπιτιού, να δεινοπαθούν από τα ξεσπάσματα και τις διαχύσεις των γονιών τους. Σε αυτή την μη γραμμική αφήγηση, τα κεφάλαια συνδέονται σαν «χάντρες σε κολιέ», όπως περιγράφει ο συγγραφέας τη δομή της πρώτης μακροσκελούς δουλειάς του, με εξαίρεση το κουτσουρεμένο φινάλε. Η ένταση που προκαλεί η παρορμητικότητα των αγοριών σε συνδυασμό με τις θυελλώδεις μεταπτώσεις της διάθεσης των γονιών τους –που συχνά ρέπουν στη βία– κρατά σε εγρήγορση τους αναγνώστες επειδή ενστικτωδώς φοβόμαστε για την ασφάλεια των παιδιών.[6] Όμως, με κάποιο τρόπο, ο κίνδυνος πάντα αμβλύνεται μετά την αψιμαχία, μετριάζεται από την παρέμβαση της αγάπης. Σε κάθε επεισόδιο υπάρχει μια τέτοια στιγμή χάριτος, ένα συμβάν απερίγραπτης ομορφιάς που υμνεί την αφοσίωση, την αγάπη ή το θαύμα της οικογένειας. Τα τελευταία κεφάλαια είναι σαν γροθιά στο στομάχι, αφού περιγράφουν ένα εφιαλτικό σενάριο της αποκάλυψης της σεξουαλικής ταυτότητας ενός νέου (γκέι) ατόμου – που σε αυτή την περίπτωση ισοδυναμεί με βάναυση προδοσία. Η εξίσωση της ομοφυλοφιλίας με ασθένεια εκ μέρους της οικογένειας και η επακόλουθη απομάκρυνση του «παθογόνου στοιχείου» από την οικογενειακή εστία αποτελεί τον πλέον απάνθρωπο «αποχαιρετισμό». Οι τελευταίες στροφές φέρνουν στον νου μια σκηνή από το πολυαγαπημένο παιδικό βιβλίο Where the Wild Things Are του Μόρις Σέντακ, στο οποίο ο μικρός ήρωας Μαξ εξημερώνει τα μυθικά πλάσματα κάποιου φανταστικού νησιού· μόλις στέφεται βασιλιάς των πλασμάτων, επιστρέφει στο σπίτι και τη μητέρα του, η οποία του έχει κρατήσει ζεστό το φαγητό για όσο «έλειπε». Αντιθέτως, στο μυθιστόρημα του Τόρρες, η τελευταία εικόνα που βλέπουμε πριν το απότομο τέλος του βιβλίου, είναι ο αφηγητής μας που παραμιλάει ζαλισμένος από τα φάρμακα για τους άλλους τρόφιμους στο τρελάδικο: «Κοιμάμαι με τα άλλα ζώα μέσα σε κλουβιά και φωλιές, στα λαγούμια του λαγού ή μέσα στις θημωνιές. Αυτά τα ζώα με λατρεύουν, με ρίχνουν κάτω, με πασπατεύουν, με έχουν κάνει δικό τους και με έχουν στέψει πρίγκιπα στη ζούγκλα των τάξεών τους». Αυτό είναι μεγάλο πλήγμα για εμάς ύστερα από τόσα κεφάλαια που παρακολουθήσαμε απορροφημένοι και καταγοητευμένοι τα καμώματα της αγέλης και τους διάφορους οικογενειακούς καβγάδες. Ο συγγραφέας απορρίπτει συνειδητά τις λογοτεχνικές συμβάσεις και τον εφησυχασμό, προτιμώντας αντίθετα να προκαλέσει σοκ. Έτσι ο μύθος έχει δυστυχισμένο τέλος, χωρίς εξηγήσεις ή δικαιολογίες – ίσως ο μόνος τρόπος για να ανακτηθεί ο αγριότοπος της παιδικής ηλικίας. — Μετάφραση: Νίνα Μπούρη [1] Η φωνή ενός Κουβανοαμερικανού γκέι αντήχησε σε ολόκληρη τη χώρα όταν ο ποιητής που επέλεξε ο Μπαράκ Ομπάμα για να συνθέσει το ποίημα της ορκωμοσίας του, ο Ρίτσαρντ Μπλάνκο, διάβασε το ποίημα “One Today” στην έναρξη της δεύτερης θητείας του Προέδρου τον Ιανουάριο του 2013. Ο Μπλάνκο είναι ο πρώτος Λατινοαμερικανός, ο πρώτος ανοιχτά ομοφυλόφιλος, και ο νεότερος σε ηλικία ποιητής στον οποίο απονέμεται αυτή η τιμή· επίσης, προέρχεται από εργατική οικογένεια. [2] Το διήγημα “Starve a Rat” που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Harper’s (Οκτώβριος 2011) περιλαμβάνει έναν ακόμη νεαρό ομοφυλόφιλο πρωταγωνιστή που κυκλοφορεί στην queer κοινότητα της Νέας Υόρκης προσφέροντας σεξ σε άντρες για τα προς το ζην. Εδώ είναι σκόπιμο να αναφέρουμε και τον πολυτάλαντο συγγραφέα Γκάρυ Ιντιάνα, το επιστολικό μυθιστόρημα του οποίου που τιτλοφορείται Rent Boy (High Risk Books – Serpent’s Tail Publishers, 1993) περιλαμβάνει έναν queer φοιτητή αρχιτεκτονικής στη Νέα Υόρκη ο οποίος χρηματοδοτεί τις σπουδές του κάνοντας τον σερβιτόρο και πουλώντας το κορμί του. [3] Όταν ο αδελφός του Λώρενς Ντάρρελ, ο Τζέραλντ, τιτλοφόρησε τα απομνημονεύματα της παιδικής τους ηλικίας στην Κέρκυρα Η οικογένειά μου και άλλα ζώα, το έκανε αστειευόμενος – ωσάν ο φυσιοδίφης να έστρεψε το οξυδερκές βλέμμα του στα παράξενα πλάσματα που αποτελούσαν την οικογένειά του, μαζί την υπόλοιπη πανίδα του νησιού. [4] Όμως στο τέλος συμμαζεύονται πάντα, επειδή τα επαναφέρουν στην τάξη οι γονείς, την εξουσία των οποίων εξακολουθούν να φοβούνται. Απεναντίας, στη δυστοπική αλληγορική ιστορία που αφηγείται στον Άρχοντα των Μυγών ο Ουίλλιαμ Γκόλντινγκ, μια ομάδα ασυνόδευτων αγοριών επιστρέφουν σε μια πρωτόγονη κατάσταση απάνθρωπης βαρβαρότητας όταν εγκαταλείπονται σε κάποιο παραδεισένιο νησί. [5] Μήπως το γεγονός ότι ο αφηγητής παραμένει ανώνυμος είναι μια αναφορά στον oυρανιστικό θρήνο που έγραψε ο Λόρδος Άλφρεντ Ντάγκλας: «Ο έρωτας που δεν τολμά να πει τ’ όνομά του»; [Σημ. ARB: Αναφέρεται στους Uranians, ποιητές που έγραψαν παιδεραστικά ποιήματα μεταξύ 1858-1930. Η ονομασία προέρχεται από την πλατωνική διάκριση οὐράνιος ἔρως - πάνδημος ἔρως, την οποία υποστηρίζει ο Παυσανίας: εἰ μὲν γὰρ εἷς ἦν ὁ Ἔρως, καλῶς ἂν εἶχε· νῦν δὲ οὐ γάρ ἐστιν εἷς· (…) ἀναγκαῖον δὴ καὶ ἔρωτα τὸν μὲν τῇ ἑτέρᾳ συνεργὸν Πάνδημον ὀρθῶς καλεῖσθαι, τὸν δὲ Οὐράνιον (Πλ. Συμπόσιον, 180c-e)]. [6] Μετά τον Ντίκενς, κανένας άλλος συγγραφέας δεν έχει αποτυπώσει την έσχατη φτώχεια τόσο αριστοτεχνικά όσο ο Φρανκ ΜακΚορτ. Τα βραβευμένα με Πούλιτζερ απομνημονεύματά του με τίτλο Οι στάχτες της Άντζελα (1996) αποτελούν ένα απαράμιλλο μυθιστόρημα διάπλασης (Bildungsroman), ζωντανεύοντας τα ενδεή παιδικά χρόνια του συγγραφέα στην Ιρλανδία, με μια αγέλη από ζωηρούς αδελφούς, την αλλόφρονα μητέρα τους και τον ιδιότροπο πατέρα τους.

Σύνδεση